"Angle Droit" by Théo on Flickr (CC BY-NC-SA 2.0)

IT | FR | EN |
ES | PT | GR
.
.
.

Τα μισά, σχεδόν, από τα κράτη που δεν ανήκαν στο Δυτικό Μπλοκ γνώρισαν, κατά την περίοδο 1945-1976, κάποιο στρατιωτικό πραξικόπημα. Σε ολόκληρη την Λατινική Αμερική, μόνο το Μεξικό και η Κόστα Ρίκα παρέμειναν άθικτες απ’αυτή την άποψη. Την ίδια περίοδο οι μισές από της ασιατικές χώρες και τα 2/3 των μεσανατολικών και βορειοαφρικανικών κρατών βίωσαν την παρέμβαση των στρατιωτικών. Σε πολλές χώρες της Υποσαχάρειας Αφρικής τα πραξικοπήματα εκδηλώθηκαν μετά την αποαποικιοποίηση, στα χρόνια μεταξύ του 1963 και του 1976 [1]. Στην ίδια την Ευρώπη, το φαινόμενο εμφανίζεται με την Ελλάδα των Συνταγματαρχών την δεκαετία του ’60 και ’70 και την Πολωνία του Γιαρουζέλσκι την δεκαετία του ’80. Αν και παρατηρείται μείωση του φαινομένου, εντούτοις δεν εξέλιπε εντελώς, όπως δείχνουν οι πρόσφατες περιπτώσεις του Μάλι και της Αιγύπτου.

Η παρέμβαση των στρατιωτικών στην πολιτική έχει σημαδέψει την ιστορία πολλών χωρών στον 20ο αίώνα. Αυτή η παρέμβαση κρίθηκε αρνητικά τόσο από τον μαρξισμό – ο οποίος ερμήνευσε τα στρατιωτικά πραξικοπήματα ως την άμεση απάντηση στην ενδυνάμωση των λαϊκών τάξεων και των κομμάτων της Αριστεράς [2] – όσο και από τους φιλελεύθεροους, οι οποίοι είδαν σ’αυτά μία απόκλιση από το φιλελεύθερο συνταγματικό μοντέλο [3]. Αντίθετα υπό κάποιες άλλες ερμηνείες η παρέμβαση των στρατιωτικών ειδώθηκε ως μία εκμοντερνιστική ώθηση ικανή να επιφέρει την εξέλιξη σε πολιτικά συστήματα που θεωρούνται πεπαλαιωμένα [4].

Πιο πρόσφατα το φαινόμενο αυτό συσχετίστηκε με την κοινωνική κινητοποίηση και την έλλειψη εδραιωμένων πολιτικών θεσμών, με καταστάσεις που χαρακτηρίζονται από εθνωτικούς διαχωρισμούς και τοπικισμούς [5], ή με την ανικανότητα των κυβερνήσεων να παρέχουν λύσεις στα οικονομικά προβλήματα [6]. Τι συμβαίνει από θεσμικής και νομοθετικής άποψης κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης από μια στρατιωτική χούντα; Η παρέμβαση των στρατιωτικών πρέπει απαραίτητα να θεωρηθεί ως μια παρένθεση στην μετάβαση από την μία πολιτική κυβέρνηση στην άλλη και οι συνέπειες της ως προσωρινές, ή πρέπει αυτή η οπτική να τεθεί υπό συζήτηση; [7] Το περιοδικό “Diacronie” προτίθεται να πραγμετευτεί το θέμα των στρατιωτικών κυβερνήσεων και την κληρονομιά που αφήνουν στις πολιτικές κυβερνήσεις που τις διαδέχονται, εξετάζοντας συγκεκριμένα:

1. Τα φαινόμενα πολιτικοποίησης του σώματος των αξιωματικών μετά την εκδήλωση του πραξικοπήματος: συγκεκριμένα την πίεση που εξασκείται από ομάδες πολιτικής εξουσίας ή από λόμπυ [8], κατά τη διάρκεια και κατόπιν του πραξικοπήματος και την σχέση μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών μέσα σε αυτό το πλαίσιο [9].
2. Τους τρόπους με τους οποίους το στρατιωτικό καθεστώς σταθεροποιεί την εξουσία του χρησιμοποιώντας ή εξαλείφοντας τους προϋπάρχοντες θεσμούς [10] και την μετέπειτα διαχείριση της θεσμικής μετάβασης από τα καθεστώτα στις δημοκρατίες.
3. Τις επιπτώσεις, μακροπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες, της πολιτικής εξουσίας των στρατιωτικών τόσο σε σχέση με την διαφοροποίηση των θεσμικών δομών, όσο και από νομοθετική άποψη.

.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] PASQUINO, Gianfranco, Introduzione, in NORDLINGER, Eric A., I nuovi pretoriani, Milano, ETAS, 1978 [αρχική έκδοση, Soldiers in Politics: Military Coups and Governments, Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall, 1976]. ↑

[2] VITALE, Luis, Interpretacion Marxista de La Historia de Chile, 3 voll., Santiago de Chile, LOM Ediciones, 2011. ↑

[3] NEEDLER, Martin C., «Political Development and Military Intervention in Latin America» in American Political Science Review, 60, 1966, pp. 616-626; McALISTER, Lyne N., «Recent Research and Writing on the Role of the Military in Latin America», in Latin American Research Review, 2, 3/1966, pp. 5-36. ↑

[4] HUNTINGTON, Samuel P., Political Order in Changing Societies, New Haven, Yale University Press, 1968; BIENEN, Henry (ed.), The Military and Modernization, Chicago, Aldine, 1971. ↑

[5] JACKMAN, Robert W., «The predictability of coups d’etat: A model with African data», in The American Political Science Review, 72, 1978, 1262-1275. ↑

[6] JOHNSON, Thomas H., SLATER, Robert O., McGOWAN, Pat, «Explaining African military coups d’etat, 1960-1982», in The American Political Science Review, 78, 1984, pp. 622-640. ↑

[7] JOHNSON, John J., The Role of the Military in Underdeveloped Countries, Princeton, Princeton University Press, 1962. ↑

[8] NORDLINGER, Eric A., Soldiers in politics. Military coups and governments, cit.; HYMAN, Elizabeth H., «Soldiers in Politics: New Insights on Latin American Armed Forces», in Political Science Quarterly, 87, 1972, pp. 401-418. ↑

[9] HUNTINGTON, Samuel P., The Soldier and the State. The Theory and Politics of Civil-Military Relations, Cambridge, The Belknap Press of Harvard University, 1957. ↑

[10] STEPAN, Alfred, Rethinking military politics. Brazil and the Southern Cone, Princeton, Princeton University Press, 1988. ↑

.

Αποστολή άρθρου

Οι συγγραφείς μπορούν να μας στείλουν τα άρθρα τους στα ιταλικά, αγγλικά, γαλλικά, πορτογαλικά (άρθρα που θα είναι στα πορτογαλικά θα μεταφραστούν στα ιταλικά από την σύνταξη) ή ισπανικά. Τα άρθρα θα πρέπει να κυμαίνονται μεταξύ 30.000 και 40.000 χαρακτήρων, συμπεριλαμβανομένων κενών, σημειώσεων και βιβλιογραφίας, σύμφωνα με τους συντακτικούς κανόνες και οδηγίες που καθορίζονται εδώ: http://www.studistorici.com/proposte-di-contributi/ και θα πρέπει να αποσταλούν στην ακόλουθη ηλεκτρονική διεύθυνση: redazione.diacronie[at]hotmail.it.

Ενημερώστε μας για την πρόθεση σας να συμμετάσχετε, επικοινωνώντας με την σύνταξη και αποστέλλοντας ένα απόσπασμα (abstract) των 500 χαρακτήρων μέχρι τις 31 Μαΐου 2015. Θα επικοινωνήσουμε την ενδεχόμενη αποδοχή της πρότασης μέχρι τις 15 Ιουνίου 2015. Ημερομηνία παράδοσης των άρθρων έχει οριστεί η 15η Σεπτεμβρίου 2015. Το τεύχος θα εκδοθεί τον Δεκέμβριο του 2015.